door Hans Kroon

Speelbal van het lot of lot in eigen hand

Het afgelopen anderhalf jaar heb ik meerdere instellingen bezocht om mensen te interviewen voor Zorgkaart Nederland. Ook was ik betrokken bij de avonturen van meerdere families in zorgland: mensen met een beperking in eigen huis, instelling of woongroep. Ik begeleidde hun families of interviewde hen zelf. Ik sprak begeleiders, managers, orthopedagogen en andere betrokkenen. Ik deed dat eerder ook al voor stichting Perspectief, als onderzoeker naar de Kwaliteit van Leven van mensen met een verstandelijke of psychiatrische kwetsbaarheid. Een vraag die dat oproept:

Wat is er veranderd in de afgelopen 16 jaar?

Het antwoord: het is er niet beter op geworden, op vele plekken juist slechter.

De Drentse gemeente Tynaarlo wil alleen nog toegankelijk bouwen en gebruikt standaard het handboek toegankelijkheid. De gemeente stimuleert particuliere bouwers met subsidies om ook toegankelijk te bouwen. Dit bouwbeleid is een van de uitkomsten van het besluit van de gemeenteraad in 2014 om voortaan systematisch te werken aan inclusie voor mensen met een beperking. Een ander belangrijk onderdeel van het nieuwe inclusie beleid was het instellen van een VN-panel van ervaringsdeskundigen. Dit VN-panel, dat bestaat uit een groep van rond 15 personen met een beperking helpt actief mee met nadenken over en uitvoeren van een lokale inclusie-agenda.

Door José Smits

De Zeeuwse zorginstelling Arduin, met een reputatie van vooruitstrevende instelling die inclusie nastreefde voor mensen met een ernstige beperking, gaat verdwijnen. Arduin wordt overgenomen door ’s Heerenloo. Bewoners moeten gedwongen verhuizen van kleine woningen in de wijk, waar ze met 3 tot 6 personen samenwoonden, naar geclusterde groepswoningen. De nieuwe groepswoningen zijn voor steeds 8 bewoners en staan met 6 tot 8 geclusterd bij elkaar, totaal dus voor 48 tot 64 bewoners. De naam Arduin verdwijnt. Vereniging Inclusie Nederland heeft geprotesteerd tegen deze ontwikkeling omdat het reinstitutionalisering betekent en de individuele rechten van bewoners niet worden gegarandeerd. Zie ook dit bericht in de PZC.

Kunnen mensen met een beperking eigen keuzes maken? Kunnen ze zelf bepalen waar ze wonen, met wie ze een woning delen en wie hen ondersteuning geeft? Meestal kan dat niet. Al te vaak moeten Nederlanders die afhankelijk zijn van intensieve ondersteuning genoegen nemen met een woonplek in een zorginstelling waar persoonlijke vrijheid ver te zoeken is. Dat blijkt uit een rapport dat is opgesteld in opdracht van de Europese Commissie. Het rapport inventariseert in hoeverre het recht op een zelfstandig leven (artikel 19 uit het VN verdrag mensenrechten en handicap) wordt erkend en gerealiseerd voor inwoners van Nederland met een beperking.

Het VN-panel van Tynaarlo heeft zich afgelopen tijd gericht op verkiezingen. Er waren verkiezingen voor de provinciebesturen in maart en 23 mei 2019 volgen de verkiezingen voor het Europees parlement. Bij Visio De Brink in Vries is op een bijeenkomst besproken wat verkiezingen eigenlijk zijn en hoe stemmen in zijn werk gaat. Er was een stembureau opgezet met stemhokjes, stembussen en stembureaumedewerkers. Bewoners van Visio De Brink en VN-panelleden konden zo ervaren en bespreken hoe het op de echte stemdag in zijn werk gaat. Er is ook informatie verzameld over de programma’s van politieke partijen en besproken met de deelnemers. Ook stemwijzers zijn doorgenomen.

Vrouwen met een verstandelijke beperking lopen groot risico geweld mee te maken, ook in een zorginstelling. In een onderzoek van Inclusion Europe en Inclusie Nederland is nagegaan hoe vrouwen met verstandelijke beperkingen omgaan met de gevolgen van geweld en hoe dat hun mogelijkheid beinvloed om een leven op te bouwen in de samenleving.

Het rapport “Leven na Geweld van Inclusion Europe en Inclusie Nederland is gepresenteerd bij de belangenvereniging van mensen met een verstandelijke beperking LFB en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland in Utrecht. Het rapport is in een engelse versie ook gepresenteerd  in het Europees parlement in Brussel.

Voor het onderzoek ‘Leven na Geweld’ is door onderzoekers Juultje Holla en Ellis Jongerius diepgaand gesproken met vrouwen met een verstandelijke beperking over hun leven toen zij nog in een instelling woonden, en hun leven nadat ze zelfstandig gingen wonen. De hoofdvraag was: welke impact hebben hun ervaringen met geweld op hun mogelijkheden om een inclusief leven op te bouwen in de samenleving. Het onderzoeksrapport zet ook (inter)nationale onderzoeksgegevens op een rij over de omvang van alle vomen van geweld die vrouwen met beperkingen ervaren.